1.Τι είναι η γύρη και ποια η σύσταση της
Η γύρη είναι το μέσον με το οποίο το αρσενικό γενετικό υλικό των φυτών μεταφέρεται από τα αρσενικά (στήμονες) στα θηλυκά πολλαπλασιαστικά όργανα των φυτών (ύπερος).
Βρίσκεται στους ανθήρες στην άκρη των στημόνων, υπό μορφή σκόνης σε διάφορα χρώματα, με επικρατέστερο το κίτρινο, ανάλογα με το είδος (Caillas,1958). Αποτελείται από κόκκους (5- 200μ) (Lannuzzi 1993a), στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι πικρής γεύσης, μερικές φορές όμως ανάλογα με τα φυτά απ’ όπου προέρχεται είναι γλυκιά.
Η γύρη παίζει σημαντικό ρόλο στη διατροφή των μελισσών ειδικά στα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους (προνύμφες του γόνου) (Lannuzzi 1993a). Αποτελεί την αποκλειστική πρωτεϊνική τροφή των ενήλικων μελισσών. Είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, περιέχει όμως και υδατάνθρακες, λίπη, ανόργανα συστατικά, τερπένια, καροτενοειδή, φλαβονοειδή και άλλα συστατικά απαραίτητα για τη διατροφή του ανθρώπου (βλ.Πιν.1,2) (lannuzzi 1993c).
Ο άνθρωπος την χρησιμοποιεί σαν συμπλήρωμα της διατροφής του ως πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων. Η γύρη δεν καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D, και γι αυτό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως “τέλεια τροφή”. Ο Callian (1958) αναφέρει ότι σύμφωνα με εργασίες Ρώσων επιστημόνων, η γύρη περιέχει και μικρές ποσότητες ρουτίνης, γνωστής ως βιταμίνης R, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων και προφυλάσσει έτσι τον οργανισμό από εγκεφαλικές αιμορραγίες και μειώνει το χρόνο πήξης του αίματος. Επίσης δυναμώνει τις συστολές της καρδιάς και επιβραδύνει το ρυθμό τους.
Πίνακας 1. Σύνθεση της γύρης (lannuzzi 1993c)
Πρωτεΐνες 22% (όρια 7-30)
Υδατάνθρακες 31 (0-41)
Λίπη 5 (1-14)
Μεταλλικά στοιχεία 3 (1-16)
Νερό 11 (7-16)
Άγνωστοι παράγοντες 29 (22-36)
Τα μεταλλικά στοιχεία που αναφέρονται στον πίνακα 2 είναι τα πιο διαδεδομένα στη γύρη, όχι όμως και τα μοναδικά. Η σύνθεση της γύρης σε μεταλλικά στοιχεία διαφέρει πολύ και εξαρτάται από το φυτό από το οποίο προήλθε και κατ’ επέκταση τη σύσταση του εδάφους, που συχνά επηρεάζεται από την παρουσία βιομηχανιών στην περιοχή.
Στον πίνακα 2 αναφέρονται τα απαραίτητα αμινοξέα που βρέθηκαν στη γύρη ενώ σε σύνολο τα αμινοξέα σ΄αυτήν υπερβαίνουν σε αριθμό τα 19. Παρατηρείται πως όλα τα απαραίτητα αμινοξέα έχουν βρεθεί στη γύρη. Επίσης υπάρχουν αναφορές για την παρουσία ασπαρτικού οξέος, κυστίνης, γλυκίνης, υδροξυπρολίνης (lannuzzi 1993c). Η κυστίνη είναι ένα αμινοξύ που επηρεάζει θετικά την τριχοφυία και το χρώμα των μαλλιών.
Πίνακας 2. Βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αμινοξέα στη γύρη (lannuzzi 1993c).
Βιταμίνες | Μεταλλικά άλατα | Αμινοξέα |
Ομάδας Β: θιαμίνη Ριβοφλαβίνη, Παντοθενικό οξύ, Πυριδοξίνη, Φολικό οξύ, Βιοτίνη, Βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) Βιταμίνη Ε | Κάλιο Φώσφορος Ασβέστιο Μαγνήσιο Σίδηρος Χαλκός Ψευδάργυρος Μαγγάνιο | Αργινίνη Ιστιδίνη Λευκίνη Λισίνη Μεθιονίνη Φενιλαλανίνη Θρεονίνη Τρυπτοράνη Βαλίνη Γλουταμινικό οξύ |
Αν συγκρίνουμε την περιεκτικότητα της γύρης σε αμινοξέα με την αντίστοιχη του βοδινού κρέατος, των αυγών ή του τυριού θα διαπιστώσουμε ότι σε ίσο βάρος η γύρη είναι 5-7 φορές πιο πλούσια από αυτές τις τροφές, που φημίζονται για τη διατροφική τους αξία. Να γιατί η γύρη είναι μια εξαιρετικά συμπυκνωμένη τροφή (Callian 1958, Brown 1989). Επίσης αποτελέσματα από διαφορές διατροφικές δοκιμές έδειξαν ότι η ισορροπία των αμινοξέων είναι καθοριστικός παράγοντας της διατροφικής αξίας της γύρης (lannuzzi 1993b).
Η περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα (αραχιδονικό, βεχενικό, καπρικό, καπροϊκό, καπρυλικό, λαυρικό, λινολεϊκό, παλμιτικό, στεατικό κ.ά.) διαφέρει ανάλογα με τη φυτική προέλευση (Talpay 1978). Για τα ανάγοντα σάκχαρα υπάρχουν υποψίες ότι προέρχονται από δραστηριότητα των μελισσών γιατί η γύρη που συλλέγεται με τα χέρια περιέχει μικρότερη ποσότητα(lannuzzi 1993c). Έχει υπολογιστεί πως η γύρη που συλλέγεται από τις μέλισσες περιέχει πάνω από 5000 ένζυμα και συνένζυμα απαραίτητα για το μεταβολισμό των τροφών και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών από το πεπτικό σύστημα(Pollen Company, 1981). Επίσης περιέχει αντιβιοτικές και βακτηριοστατικές ουσίες καθώς και φυτικές ορμόνες, που ρυθμίζουν τη φυσιολογική έκκριση των ενδοκρινών αδένων.
2.Συλλογή και επεξεργασία της γύρης
Η συλλογή γίνεται με τη βοήθεια γυρεοπαγίδων που τοποθετούνται, νωρίς την άνοιξη, στην είσοδο της κυψέλης. Η γυρεοπαγίδα πρέπει να είναι κατασκευασμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε: 1.η γύρη στο συρτάρι συλλογής να μη βρέχεται , 2.να επιτρέπει τη συλλογή χωρίς μετακίνηση της παγίδας και 3.να μη παγιδεύει μέλισσες. Αμέσως μετά τη συλλογή, η γύρη καθαρίζεται από ανεπιθύμητα τμήματα (π.χ. πόδια μελισσών). Στην περίπτωση γύρης με υψηλό ποσοστό υγρασίας η γύρη καταψύχεται πριν το καθάρισμα (- θρυμματισμού των σβώλων, θανάτωση αυγών εντόμων και – συγκολλητικότητας των κόκκων της). Ακολουθεί αποξήρανση (- της διατηρησιμότητας), δεύτερος καθαρισμός, ταξινόμηση ανάλογα με το μέγεθος των κόκκων, συσκευασία σε πλαστικά δοχεία ή σκοτεινόχρωμα γυάλινα βάζα και αποθήκευση σε θερμοκρασίες που δεν ξεπερνούν τους 4 C.
3.Θετικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό
O Liebelt (1994) όταν κατανάλωσε γύρη παρατήρησε μείωση της όρεξης και απώλεια βάρους, σταθεροποίηση της πίεσης του αίματος στα επιτρεπτά όρια χωρίς χορήγηση φαρμάκων, αύξηση της ταχύτητας μεταβολισμού της αιθανόλης, έντονη σεξουαλική δραστηριότητα, βελτίωση της μνήμης και διουρητική δράση. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η γύρη μπορεί να διορθώσει την ισορροπία του μεταβολισμού και να συμβάλλει όχι μόνο στη μείωση του βάρους αλλά και στην αύξηση ή διατήρηση αυτού ανάλογα με το αν καταναλώνεται πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια του φαγητού. O Brown (1989) παρατήρησε πως η χορήγηση γύρης σε ασθενείς μετά από εγχείρηση βοήθησε στη γρήγορη ανάρρωση αυτών καθώς και ήταν αποτελεσματική σε περιπτώσεις χρόνιου αλκοολισμού, μια κατάσταση γνωστή για την απώλεια βιταμινών και αμινοξέων, μειώνοντας κατά πολύ το χρόνο εκδήλωσης του φαινομένου στέρησης. Η γύρη περιέχει γοναδοτρόπες ορμόνες, ουσίες που δρουν απευθείας στους γενετικούς αδένες του άρρενος και του θήλεως. Η σπερματογένεση στον άνδρα καθώς και η φυσιολογική εξέλιξη των ωοθυλακίων στη γυναίκα οφείλονται στην παρουσία των ορμονών αυτών. Επιπρόσθετα αναφέρεται πως ένα κουταλάκι του γλυκού γύρη αναμεμιγμένη με μέλι 4 φορές την ημέρα συστήνεται σε περιπτώσεις κολίτιδας και γαστρίτιδας. Επίσης η ημερήσια λήψη μίγματος γύρης – μελιού βελτιώνει την κατάσταση ατόμων που έχουν ήπιες αλλεργικές εκδηλώσεις και τους βοηθά να αποκτήσουν ανοσία.
Στη βιβλιογραφία αναφέρονται πάρα πολλά παραδείγματα αποτελεσματικής χρήσης της γύρης όπως: αναιμία, πάρκινσον, προστατίτιδα, αιμορροίδες, χρόνια ηπατίτιδα, δυσκοιλιότητα, διάρροια, εντερίτιδες.
Εχει βρεθεί ότι η γύρη συντελεί στην βελτίωση της γενικής κατάστασης ασθενών με γυναικολογικά καρκινώματα σε συνδυασμό με θεραπεία με ακτινοβολία. Επίσης υπάρχουν αναφορές ότι ασθενείς που έλαβαν γύρη και υποβλήθηκαν σε ακτινοβολία υπέφεραν λιγότερο από αυτήν.
Η γύρη περιορίζει σημαντικά τα προβλήματα της εμμηνόπαυσης και της σεξουαλικής ανικανότητας.
Οι φυσικά ισορροπημένες ποσότητες βιταμινών ιχνοστοιχείων και αμινοξέων που περιέχει προσδίδουν στον άνθρωπο την ισορροπία και την αρμονία των φυσικών ικανοτήτων, εξυψώνουν το ηθικό και μειώνουν τη νευρικότητα. Η χρήση της γύρης επέφερε καταπληκτικά αποτελέσματα κατά της ημικρανίας, στη μείωση ή επαναφορά της όρεξης στην αδυναμία, ενώ συμβάλλει και στη μακροζωία.
Περιέχει μία αντιβιοτική ουσία παρόμοια με τη πενικιλίνη και επιδεικνύει βακτηριοστατική και βακτηριοκτόνα δράση σε συγκεκριμένα μικρόβια (όπως π.χ. η σαλμονέλα)
Επηρεάζει το μεταβολισμό του νερού, τη απόθεση λίπους του θυρεοειδούς αδένα και γενικά τη φυσική κατάσταση. Προστατεύει την όραση και η ενέργεια της είναι αποτελεσματική στη διανοητική εργασία.
Χρησιμοποιείτε ως συστατικό σε κρέμες και καθιστά το δέρμα απαλό.